Có thể bạn sẽ nghĩ báo cáo tài chính là các số liệu khô khan và không phải dân kinh tế thì sẽ rất khó đọc. Sự thật đúng là như vậy, nhưng bạn hãy yên tâm, chúng tôi sẽ diễn giải cách đọc báo cáo tài chính một cách trực quan và sinh động nhất, để bất cứ ai cũng có thể hiểu được. Mời các bạn tham khảo.
Tóm tắt nội dung
Tìm hiểu thông tin tổng quan về báo cáo tài chính
Thực sự cách đọc và phân tích báo cáo tài chính là một kỹ năng không thể thiếu trong đầu tư cổ phiếu, quản trị tài chính doanh nghiệp, kiểm toán, kế toán, ngân hàng. Tuy nhiên, chính sự phức tạp hóa mà mọi người hay nghĩ đã dẫn đến tình trạng xác định sai xu hướng. Những mục tiêu đã đạt được và những vấn đề trong tài chính của công ty. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều người khi nhắc đến báo cáo tài chính vẫn không biết nó là gì. Vậy nên trước khi học cách đọc báo cáo tài chính bạn nên biết rõ về thuật ngữ này.
Khái niệm về báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính là một thuật ngữ được nhắc đến rất nhiều trong ngành tài chính – kế toán hiện nay. Đây là hệ thống bảng biểu với những dữ liệu thống kê và những con số thể hiện tình hình tài chính của công ty, dòng tiền ra – vào trong những hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Đối với các nhà quản lý và chủ doanh nghiệp, các bản báo cáo tài chính là cơ sở để đánh giá tình hình tài chính và vòng vốn của công ty đó. Từ đó họ sẽ đưa ra các chiến lược và biện pháp phù hợp, nhằm giải quyết tình hình và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Còn đối với các nhà đầu tư, báo cáo tài chính là cơ sở để phân tích khả năng sinh lời và tiềm năng trong tương lai của công ty đó, từ đó họ sẽ đưa ra quyết định có nên đầu tư hay không.
Đối với cơ quan thuế, cơ quan chức năng thì báo cáo tài chính là văn bản pháp lý xác định trách nhiệm của doanh nghiệp đối với nhà nước.
Theo bộ luật mới nhất được cơ quan thuế áp dụng thì tất cả những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh tế thì bắt buộc phải lập và trình bày bảng báo cáo tài chính năm. Còn với những doanh nghiệp trực thuộc nhà nước và các công ty đã được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán, bên cạnh việc lập và nộp báo cáo tài chính năm thì họ cần phải nộp thêm báo cáo quý dạng đầy đủ (trừ quý 4 đã tích hợp ngay trong báo cáo tài chính năm).
Hiện có 2 loại báo cáo tài chính đó là:
- Báo cáo tài chính tổng hợp
- Báo cáo tài chính hợp nhất
Các mẫu và nội dung có trong báo cáo tài chính được nhà nước quy định rất chặt chẽ. Một báo cáo tài chính chuẩn để nộp cho cơ quan thuế cần phải đầy đủ và đúng yêu cầu của cơ quan thuế. Cho nên một bộ báo cáo tài chính chuẩn nhất bao gồm những gì? Các bạn xem tiếp phần sau đây để biết nhé.
Bộ báo cáo tài chính của doanh nghiệp theo Thông tư 200
Tại điều 100, Thông tư 200/2014/TT-BTC đã hướng dẫn về chế độ kế toán của doanh nghiệp quy định bộ báo cáo tài chính bao gồm:
– Bảng cân đối về kế toán của doanh nghiệp (Mẫu số B01-DN)
– Báo cáo về kết quả hoạt động kinh doanh (Mẫu số B02-DN)
– Báo cáo về lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp (Mẫu số B03-DN)
– Bản thuyết minh báo cáo tình hình tài chính doanh nghiệp (Mẫu số B09-DN)
Đối với những doanh nghiệp nhỏ và vừa, bộ báo cáo tài chính áp dụng theo Thông tư 133/2016/TT-BTC, bao gồm:
– Báo cáo tài chính kế toán.
– BC về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
– Báo cáo về lưu chuyển tiền tệ doanh nghiệp.
– Thuyết minh báo cáo về tình hình tài chính.
– Bảng cân đối tài khoản kế toán của doanh nghiệp
Thành phần cấu thành nên báo cáo tài chính
Một báo cáo tài chính bao gồm 4 loại báo cáo sau:
Bảng cân đối về kế toán doanh nghiệp: Là cung cấp đầy đủ chính xác thông tin về tài sản, tiền mặt, tồn kho, nợ vay, nguồn vốn.
Báo cáo về hoạt động kinh doanh: Là bảng báo cáo đầy đủ quá trình kinh doanh, hoạt động của doanh nghiệp. Nó cung cấp đầy đủ các thông tin về doanh thu, lợi nhuận, chi phí, lãi vay, thuế trong chu kỳ kinh doanh.
Báo cáo về lưu chuyển tiền tệ: Thể hiện tất cả dòng tiền ra – vào của doanh nghiệp.
Thuyết minh báo cáo tài chính kinh doanh: Là trình bày đầy đủ, chi tiết nội dung các khoản mục các báo cáo trên chưa đề cập hết được.
Cách đọc báo cáo tài chính nhanh nhất cho người mới
Đối với những người không chuyên, việc đọc báo cáo tài chính là một công việc khá phức tạp, đòi hỏi cần phải biết mục đích làm gì. Lý do có thể thấy được là dùng để xem xét, đánh giá tình hình hoạt động và hiệu suất tài chính của một doanh nghiệp. Những chỉ số sau khi phân tích có ý nghĩa rất lớn đối với việc ra quyết định đầu tư, kinh doanh của công ty. Thông qua các chỉ tiêu phân tích, nhà quản trị và các đối tượng quan tâm có thể nhìn nhận, đánh giá được tình hình của doanh nghiệp, từ đó sẽ có các biện pháp cũng như các quyết định đúng đắn.
Vậy làm thế nào để nắm rõ những chỉ số báo cáo tài chính, đồng thời phân tích và bao quát nhanh nhất tình hình hoạt động của doanh nghiệp là một vấn đề đặt ra, do đó cần phải nắm được cách đọc, phân tích nhanh những chỉ tiêu trên báo cáo về tính hình tài chính và báo cáo hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Để hiểu được các chỉ số, mối liên hệ giữa các chỉ số với nhau cần sử dụng các phương pháp, kỹ thuật áp dụng. Trong đó, kỹ thuật phân tích và đọc các chỉ số là một kỹ năng không thể thiếu đối với nhà phân tích và các đối tượng khác như: Kế toán, kiểm toán, ngân hàng… đặc biệt là những DN có quy mô lớn và đa dạng về ngành nghề kinh doanh.
Trước các yêu cầu về hiệu quả trong sử dụng các chỉ số tài chính, việc đọc và phân tích được tiến hành theo tuần tự từng bước như sau:
Bước 1: Cần xem ý kiến của kiểm toán viên
Một BC tài chính được kiểm toán bởi một công ty kiểm toán uy tín sẽ giúp cho các nhà đầu tư yên tâm về số liệu trên báo cáo tài chính minh bạch và không bị “xào nấu”. Điều này sẽ tạo niềm tin từ nhà đầu tư đến doanh nghiệp được chặt chẽ hơn và phân tích chính xác hơn.
Chính vì vậy, trước khi đọc báo cáo tài chính của một công ty/doanh nghiệp bạn cần xem ý kiến của kiểm toán viên. Tuy nhiên, bạn cũng đừng quên đánh giá độ uy tín kiểm toán viên và công ty kiểm toán đó nhé.
Trong bộ báo cáo tài chính doanh nghiệp, kiểm toán viên sẽ thực hiện xác thực tính trung tính qua các lựa chọn như sau:
– Chấp nhận toàn phần
– Ngoại trừ
– Không chấp nhận
– Từ chối
Bạn có thể thấy được mức độ uy tín của Báo cáo tài chính sẽ giảm dần tương ứng với 4 ý kiến kiểm toán trên.
Khi kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán là Chấp nhận toàn phần, thì có nghĩa là Báo cáo tài chính phản ánh được tính trung thực. Chính vì vậy, bạn có thể tin tưởng vào những số liệu phân tích ở đây. Nếu như có sai sót gì ở Báo cáo tài chính thì kiểm toán viên sẽ phát hiện và đề nghị doanh nghiệp điều chỉnh ngay.
Bước 2: Đọc được bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối về kế toán liệt kê những tài sản và nợ phải trả của doanh nghiệp:
– Cách thiết lập bảng cân đối kế toán: Những tài sản được liệt kê ở bên phải còn những khoản nợ được liệt kê bên trái.
– Đọc cột tài sản: Tài sản doanh nghiệp bao gồm tiền mặt, những khoản đầu tư, tài sản cố định và những thứ có giá trị khác thuộc sở hữu của doanh nghiệp. Những tài sản được liệt kê theo thứ tự thanh khoản. Những tài sản có tính thanh khoản cao nhất, như tiền mặt sẽ được trình bày trước.
– Xem những khoản nợ: Nợ phải trả là những khoản nợ hoặc nghĩa vụ mà công ty nợ người khác. Chúng có thể bao gồm tiền thuê mặt bằng, thuê văn phòng, lương trả cho nhân viên, thuế, thanh toán khoản vay và tiền nợ cho những nhà cung cấp hoặc nhà thầu khác.
– Chú ý đến sự khác biệt giữa nợ ngắn hạn và nợ dài hạn. Nợ ngắn hạn là những thứ được thanh toán trong vòng một năm. Nợ dài hạn sẽ mất hơn một năm.
– Cách đọc Bảng cân đối về kế toán:
+ Liệt kê ra các mục lớn trong Tài sản – Nguồn vốn.
+ Tính toán tỷ trọng những khoản mục này trong Tài sản và Nguồn vốn, và sự thay đổi của những khoản mục tại thời điểm báo cáo.
+ Note lại các mục chiếm tỷ trọng lớn, hoặc có sự biến động lớn về mặt giá trị ở thời điểm báo cáo.
Bước 3: Đọc báo cáo kết quả kinh doanh chính xác
Báo cáo về kết quả kinh doanh sẽ cho bạn thấy công ty kiếm được bao nhiêu lợi nhuận trong khoảng thời gian nhất định và các khoản chi phí nào được dùng để kiếm thu nhập đó cũng sẽ được phản ánh.
– Đọc dòng trên cùng ghi “doanh số” hoặc “tổng doanh thu.” Điều này thể hiện số tiền mà công ty kiếm được từ việc cung cấp sản phẩm hay dịch vụ của mình, trước khi mọi khoản chi phí được khấu trừ.
– Xem xét các chi phí hoạt động của doanh nghiệp. Chúng bao gồm những chi phí kinh doanh, ví dụ như tiền lương và chi phí quảng cáo.
– Lưu ý chi phí khấu hao. Điều này phản ánh khoản chi phí của một tài sản trong khoảng thời gian mà công ty sử dụng.
– Kiểm tra lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh: là số tiền mà công ty đã kiếm được sau khi trừ đi chi phí hoạt động.
– Nhìn vào số tiền lãi kiếm được và số tiền chi trả. Những khoản này được thêm vào (thu nhập lãi) và trừ (lãi phải trả) vào tổng lợi nhuận hoạt động của doanh nghiệp.
– Kiểm tra số tiền thuế thu nhập đã được trừ.
– Đọc dòng cuối cùng của báo cáo thu nhập: dòng này phản ánh lãi hoặc lỗ ròng của công ty.
Bước 4: Đọc hiểu Báo cáo về lưu chuyển tiền tệ
Báo cáo dòng tiền này sẽ giúp bạn biết được lượng tiền mặt hiện có của công ty, giúp theo dõi dòng tiền vào và ra của công ty trong khoảng thời gian báo cáo.
– Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh: phần này sẽ giúp phân tích việc dùng tiền mặt của công ty, để biết được tình trạng lãi hay lỗ ròng như ở kết quả kinh doanh trên.
– Dòng tiền từ hoạt động đầu tư kinh doanh: bao gồm dòng tiền vào và dòng tiền ra có liên quan đến các hoạt động như: đầu tư, mua sắm, thanh lý… tài sản cố định và những tài sản dài hạn khác.
– Dòng tiền từ hoạt động tài chính của doanh nghiệp: Phần này cho biết doanh nghiệp đã thanh toán hay mua các tài sản tài chính nào, ví dụ như các khoản nợ ngân hàng.
Bước 5: Đọc hiểu Thuyết minh báo cáo tài chính doanh nghiệp
Thuyết minh BCTC chính là cung cấp cho các bạn thông tin chi tiết những thông tin số liệu đã được trình bày ở Bảng CĐKT, Báo cáo KQKD, Báo cáo LCTT và những thông tin cần thiết khác theo chuẩn mực kế toán doanh nghiệp cụ thể.
Cách đọc thuyết minh báo cáo tài chính chính xác nhất:
– Tìm hiểu các thông tin về doanh nghiệp, trình bày đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp, kỳ kế toán, những chuẩn mực và chính sách kế toán mà doanh nghiệp áp dụng.
– Thuyết minh các khoản mục trên Báo cáo tài chính doanh nghiệp.
Những lưu ý trước khi đọc hiểu báo cáo tài chính bạn nên nắm
Thông thường, báo cáo tài chính được công bố minh bạch trên website của công ty. Do đó, bạn có thể tải BCTC về để tiện theo dõi khi cần. Những báo cáo này được dùng cho hoạt động kiểm toán và thanh toán thuế hằng năm. Đối với những người muốn tự đọc và phân tích báo cáo tài chính thì cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Nên so sánh các dữ liệu ở từng thời điểm khác nhau, giúp đánh giá xu hướng phát triển của doanh nghiệp.
- Nên so sánh với các doanh nghiệp kinh doanh cùng lĩnh vực để đánh giá điểm mạnh, yếu của tổ chức.
- Những con số trên bảng cân đối chỉ mang tính thời điểm và báo cáo kết quả chỉ mang tính thời kỳ. Do đó, để có cái nhìn tổng quan chuẩn nhất bạn nên tham khảo thêm dữ liệu từ những báo cáo tài chính của năm năm gần nhất.
- Nếu trong quá trình phân tích BCTC bạn cảm thấy không chắc chắn, với bạn có quá nhiều thắc mắc thì nên hỏi lại kế toán của bạn, hoặc tham khảo những dịch vụ kế toán online cho chính xác nhất.
Xem thêm:
Như vậy, kenhtaichinh.pro đã trình bày chi tiết cách đọc báo cáo tài chính nhanh nhất cho người mới. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc đọc phân tích báo cáo tài chính. Đừng quên theo dõi chúng tôi để có thể cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích khác nhé.
